اخبار خودروهای گذر موقت و منطقه آزاد
طرح شماره گذاری خودروهای مناطق آزاد
اسفند ۱۴۰۱: در نشست علنی نمایندگان مجلس، که روز شنبه ۱۳ اسفندماه برگزار گردید، بند الحاقی ۹ تبصره ۷ ماده واحده لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ تصویب شد. به موجب این طرح، برخی از خودروهای مناطق آزاد، می‌توانند «پلاک منطقه آزاد» را به «پلاک ملی» تبدیل کنند. در متن این قانون، چنین آمده است:
«به منظور تنظیم بازار خودرو به وزارت صمت، اجازه داده می‌شود نسبت به ثبت پلاک ملی خودرو های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اقدام نماید. آیین‌نامه اجرایی این بند، ظرف مدت یکماه، توسط وزارت صمت با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی، تهیه و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد».
شرایط دریافت پلاک ملی برای خودروهای منطقه آزاد
شرایط دریافت پلاک ملی برای خودروهای مناطق آزاد، در تاریخ ۱۹ بهمن‌ماه به تصویب هیات وزیران رسید. براساس مصوبه اخیر این هیات:
۱- خودروهایی که تا پیش از ابلاغ این تصویب‌نامه طبق مقررات موجود مجاز به تردد در مناطق آزاد تجاری – صنعتی بوده‌اند، مشروط به پرداخت کلیه عوارض و بدهی‌های مربوطه و حقوق ورودی (مشتمل بر حقوق گمرکی و سود بازرگانی مصوب) مجاز به پلاک‌گذاری ملی و تردد در سرزمین اصلی هستند.
۲- همچنین، قیمت خودرو برای محاسبه حقوق و عوارض گمرکی از طریق سامانه مرتبط با سازمان مالیاتی کشور (سامانه پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو) تعیین می‌شود.
تغییر قوانین واردات برای مناطق آزاد
شهریور ۱۴۰۱: آقای سعید محمد، دبیر شورای عالی مناطق آزاد، طی نامه‌ای به وزارت صمت، خواستار واردات ۸۲۲۰ دستگاه خودرو به جزایر کیش و قشم شده است. خودروهای وارداتی عمدتا برای ناوگان حمل و نقل عمومی در زمان برگزاری مسابقات جام جهانی قطر بوده و شامل انواع ون و سواری تشریفاتی، مینی‌بوس، اتوبوس، خودروهای سازمانی و … می‌شود.
چندی پیش نیز شهرام موسوی، مدیر توسعه صادرات، امورگمرکی و ارزش افزوده دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، از دولت خواسته بود تا برای این مناطق، آیین‌نامه جداگانه و ویژه برای واردات خودرو تدوین شود.
وی اظهار کرد مناطق آزاد بر اساس مصوبه هیئت وزیران، مشمول آیین‌نامه ضوابط فنی واردات خودرو به سرزمین اصلی شدند. اما از آنجایی که اساس این آیین‌نامه ورود خودرو به سرزمین اصلی است، بسیاری از بندهای آن مبتلا به سرزمین اصلی و در تناقض با مقررات مناطق آزاد است. برای مثال در آیین‌نامه، بحث حقوق ورودی مطرح شده است درصورتی که مناطق آزاد حقوق ورودی ندارند. این موضوع باعث شده تا واردات خودرو به مناطق آزاد دچار مشکل شود. وی درباره درخواست صادر شده گفت که باعث می‌شود تا هم موارد متناقض حذف شود و در عین حال بتوان واردات خودرو به مناطق آزاد را تسهیل کرد. این درخواست در کمیسیون تخصصی اقتصاد دولت و در کمیسیون اصلی اقتصاد دولت هم مصوب شده است و در دستور کار هیئت محترم وزیران قرار خواهد گرفت.
شرط دولت برای واردات خودرو به مناطق آزاد
بعد از مصوبه هیئت وزیران، سرانجام آیین نامه واردات خودرو در شهریورماه سال ۱۴۰۱ منتشر گردید. این آیین نامه در ۹ بند مختلف تدوین شده اما «بند پنجم» آن، درباره شرایط واردات خودرو به مناطق آزاد و تجاری ایران است.
براساس سازوکار تعیین شده توسط وزارت صمت، از این به بعد، فقط خودروهای هیبریدی و برقی امکان واردات به مناطق آزاد را دارند. ضمن اینکه فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای تسهیل تردد این خودروها (مانند راه‌اندازی ایستگاه شارژ و … ) برعهده واردکننده گذاشته شده است.
ماجرای تردد پورشه‌های گذر موقت چیست؟
در دی‌ماه سال ۱۳۹۶، مرکز واردات و امور مناطق آزاد و ویژه بخشنامه‌ای را به گمرک‌های اجرایی ابلاغ کرد. در این بخشنامه آمده است که ورود موقت خودروهای سواری با برندهای پورشه، هامر، مازراتی، بوگاتی، خودروهای تشریفاتی و خودروهای لوکس امکان‌پذیر نیست. بنابراین گمرک نباید پروانه ورود موقت این خودروها را صادر کند. حتی تمدید مدت تردد آنها و موافقت با ورود این خودروها تحت «صحابت کارنه دوپاساژ» (مجوز ورود) ممنوع خواهد بود.
در سال ۱۳۹۷ معاونت فنی گمرک این ممنوعیت را تمدید کرد. اما اخیرا چند دستگاه خودرو پورشه با پلاک گذر موقت در سطح شهر دیده شده است. گمرک ایران درباره تردد این خودروها اعلام کرد که آنها غیرقانونی نیستند و مربوط به هموطنان مقیم اوکراین بوده که با بروز جنگ در این کشور، محل زندگی خود را ترک کرده‌اند. بنابراین با توجه به تاکیداتی که وزارت امور خارجه و مقامات کشور برای ایجاد تسهیلاتی برای چنین افراد داشته‌اند، گمرک نیز اجازه ورود موقت خودرو را صادر کرده است. در حال حاضر سه دستگاه پورشه مجوز تردد دارند.
گذر موقت‌هایی که قاچاق شناخته می‌شوند
طبق تبصره ۲ ماده ۱۴۱ آیین‌نامه اجرایی قانون گمرکی، مسافران غیرمقیم ایران می‌توانند با خودرو شخصی خود وارد کشور شوند و این خودروها پلاک گذر موقت را دریافت می‌کنند. نکات زیر درباره خودروهای گذر موقت بسیار حائز اهمیت است و باید مورد توجه قرار گیرند:
- طبق قوانین، هرگونه خرید و فروش خودروهای پلاک گذر موقت ممنوع بوده و مصداق بارز کالای قاچاق است.
- واگذاری آنها به غیر ممنوع است و تنها فرد واردکننده اجازه رانندگی با این خودروها را دارد.
- واردکننده باید جواز عبور را از کانون‌های جهانگردی دریافت کنند.
- مسافران غیرمقیم می‌توانند به مدت ۳ ماه و بدون اظهارنامه یا تایید وجه‌الضمان به گمرک با خودرو شخصی خود در کشور تردد داشته باشند. طبق اعلام گمرک کشور، این مرکز با توجه به درخواست متقاضی و با داشتن عذر موجه می‌تواند مدت استفاده از خودرو در کشور را تا پایان مجوز تمدید کند.
- تنها مسافرانی که قبل از ورود خود حداقل ۳ ماه در خارج اقامت داشته باشند مشمول این قوانین هستند.
- قبل از اتمام مهلت تردد، باید به نزدیکترین مرکز شماره‌گذاری مرز خروجی مراجعه شود.
- اگر خودرو گذر موقت از مناطق آزاد آمده باشد، پس از پایان مهلت تردد باید به منطقه آزاد بازگردد.
طبق گفته معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهور، اگر خودرو در مهلت تعیین شده به گمرک بازنگردد، برای راننده اخطاریه صادر می‌شود و فرد تا ۱۰ روز فرصت دارد خودرو را به گمرک تحویل دهد؛ در غیر این صورت مجرم شناخته شده و برای وی پرونده قاچاق خودرو تشکیل می‌شود.
مهرداد جمال ارونقی، معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران، بیان کرد که طبق آمار بدست آمده، اکنون بیش از ۳۳۰ هزار دستگاه خودرو سواری گذر موقت در کشور تردد دارند. از سال ۱۳۹۷ تاکنون تعداد بیش از ۳۵۰ هزار خودرو به دلیل عدم تحویل به موقع، قاچاق شناخته شده‌اند و پرونده دارند. این خودروها شامل حدود ۱۶۰ دستگاه انواع بنز، ۴۰ دستگاه انواع ب‌ام، ۴۰ دستگاه لکسوس، ۲۵ دستگاه لندکروزر، ۲۰ دستگاه انواع تویوتا، ۱۰ دستگاه رنجروور، ۸ دستگاه آئودی و ۵ دستگاه نیسان هستند.
گذرموقت‌ها شماره‌گذاری نمی‌شوند
سرهنگ عین‌الله جهانی، معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهور، درباره خودروهای گذر موقت گفت که تنها واردکننده خودرو می‌تواند از آن استفاده و رانندگی کند.
وی تاکید کرد که خرید و فروش خودروهای دارای پلاک گذر موقت خلاف قوانین بوده و افراد فریب تبلیغات فضای مجازی را نخورند؛ زیرا این خودروها هیچ‌گاه شماره‌گذاری نخواهند شد.
معامله خودروهای گذرموقت غیرقانونی است
سرهنگ زارع (معاون فنی مهندسی پلیس راهور) درباره تکلیف وضعیت خودروهای گذرموقت بعد از پایان اعتبار مجوز تردد آنها گفته که اگر این خودروها از طریق مرزها وارد شده باشند، مالکان آنها قبل از اتمام مهلت تردد، باید به نزدیکترین مرکز شماره‌گذاری مرز خروجی مراجعه کنند. سپس خودرو، فک پلاک شده و اسناد تردد آن نیز باطل می‌شود و نهایتا از طریق گمرک، به کشور مبدا برگردانده خواهد شد. همچنین اگر خودروی گذرموقت از منطقه آزاد به سرزمین اصلی آمده باشد، پس از پایان مهلت تردد باید به منطقه آزاد برگردد.
سرهنگ زارع درباره عدم خروج برخی از خودروهای گذرموقت بعد از پایان مهلت قانونی آنها نیز گفته که این خودروها مشمول کالای قاچاق هستند و در صورت مشاهده پلیس، باید توقیف شوند.
معاون فنی مهندسی پلیس راهور همچنین یادآوری کرده که هرگونه خرید خودرو گذرموقت یا فروش خودرو گذرموقت، به هر روشی غیرمجاز است چراکه شماره‌گذاری دائمی نمی‌شوند و بعد از پایان مهلت، باید سرزمین اصلی را ترک کنند.
اجاره خودروهای گذرموقت
طبق اعلام پلیس راهور ناجا، شخصی که مدارک گمرک و اسناد صادره از پلیس راهور به نام اوست، تنها شخصی خواهد بود که اجازه استفاده از خودروی گذرموقت را دارد. بنابراین رانندگی با این نوع خودروها توسط سایر افراد (حتی در قالب اجاره خودرو) کاملا غیرقانونی است.
خرید و فروش خودروهای گذرموقت
طبق اعلام پلیس راهور ناجا، از آنجایی که نقل و انتقال خودروهای گذرموقت، ممنوع است، لذا خرید و فروش خودروهای گذرموقت نیز به هر روشی (حتی بصورت وکالتی یا موقت) غیرمجاز است.
مهلت تردد خودروهای گذرموقت
طبق اعلام مرکز شماره‌گذاری پلیس راهور ناجا:
۱- اگر خودروی گذرموقت، از مبدا مناطق آزاد به سرزمین اصلی بیاید، حداکثر تا یکماه مجوز تردد دارد.
۲- اگر خودروی گذرموقت از مبدا کشور امارات وارد شده باشد، حداکثر تا یکماه، مجوز تردد داشته و تمدید دوباره این مهلت، امکان‌پذیر نیست.
۳- اگر خودروی گذرموقت، از مبدا کشورهای حاشیه خلیج فارس (بغیر از امارات) یا از مبدا کشور افغانستان، وارد شده باشد، حداکثر تا دوماه مجوز تردد داشته و تمدید دوباره این مهلت، امکان‌پذیر نیست.
۴- اگر خودروی گذرموقت، از مبدا سایر کشورها (بغیر از حاشیه خلیج فارس و افغانستان) وارد شده باشد، حداکثر تا سه ماه مجوز تردد دارد. ضمن اینکه بعد از این مدت، در صورت داشتن شرایط قانونی لازم، امکان تمدید مهلت تردد برای سه ماه دیگر نیز وجود دارد. بنابراین فرصت تردد شش ماهه خودروهای گذرموقت، صرفا برای این گروه است.
تردد غیرقانونی خودروهای گذرموقت
در صورت پایان زمان تردد خودروهای گذرموقت، این خودروها باید بلافاصله به گمرک مبدا برگردند و تمدید مهلت بگیرند یا تحویل شوند چراکه در غیر اینصورت، خودرو بعنوان کالای قاچاق شناخته شده و علاوه بر توقیف، مالک خودروی گذرموقت نیز به پرداخت جریمه سنگین نقدی محکوم شده و به مراجع قضایی نیز معرفی می‌شود.
تمدید پروانه خودروهای گذر موقت
تمدید پروانه عبور خودروهای گذرموقت اگر توسط گمرک، انجام شود باید همراه با اخذ پلاک راهنمایی و رانندگی باشد، در غیر اینصورت، تمدید پروانه را نمی‌توان مجوزی برای تردد این خودروها دانست.
شرایط خروج خودروهای گذرموقت از کیش
طبق اعلام پلیس راهور کیش، برای فعالان اقتصادی جزیره و همچنین کیشوندان، این امتیاز درنظر گرفته شده است تا بتوانند خودروهای منطقه آزاد کیش را «بدون درنظرگرفتن محدودیت حجم موتور» و با پلاک گذرموقت به سرزمین اصلی ببرند و در مهلت قانونی، در آنجا تردد داشته باشند. تنها شرط اخذ پلاک عبورموقت برای خروج از کیش، عبارتند از:
- رنگ خودرو، طلایی نباشد.
- خودرو از برندهای آمریکایی نباشد.
- خودرو از برندهای خاص (مانند فراری، لامبورگینی و …) نباشد.
واردات خودرو گذرموقت توسط مسافران
۱- مسافران غیرمقیم در ایران، در صورت داشتن جواز عبور از کانون‌های جهانگردی (در کشورهای طرف قرارداد با ایران)، می‌توانند خودروی شخصی خود را به ایران آورده و حداکثر تا ۳ ماه (بدون نیاز به ارائه اظهارنامه یا گذاشتن وجه ضمانت) با پلاک گذر موقت، تردد داشته باشند. همچنین در صورت درخواست مسافر، امکان تمدید جواز تردد، حداکثر تا پایان زمان اعتبار جواز عبور، وجود دارد.
۲- مسافران غیرمقیم در ایران، به شرطی که تابعیت ایرانی داشته باشند نیز می‌توانند از این شرایط، برای آوردن وسایل نقلیه شخصی به ایران، استفاده کنند اما به شرطی که قبل از ورود به ایران، حداقل به مدت سه ماه، در کشور موردنظر، اقامت داشته باشند.